نکات قرآنی 657

تِلکَ حُدُودُ اللهِ وَ مَن یَتَعَدَّ حُدُودَ اللهِ فَقَد ظَلَمَ نَفسَهُ”
(این حدود خداست و کسی که از حدود خدا تجاوز کند به خودش ظلم کرده است)!

☆ متاسفانه بسیاری تا سخن از حدود می آید، از معنای آن فقط شلاق و کشتن و حبس و امثالهم به ذهن شان خطور می کند. لکن باید گفت که وجوه دیگری نیز در کار است و حقیقت آیه به فراتر از این برداشت اشاره دارد. پس دقت کن! خداوندِ نامحدود برای هر عالَمی حدودی را معین کرده است. زیرا هر عالَمی ساختار کیفی خود را دارد. زبان و منطق خود را دارد. دروازه های ورود و خروج خود را دارد. هر عالَمی برخوردار از سطحی از حیات و آگاهی است. کل عوالم از معقول تا محسوس هرچند در ارتباط با هم قرار گرفته اند اما هر يك برخوردار از حدود خویش است. مابین شان ارتباط هست اما تداخل ناهماهنگ و ناموزون نیست. جریان حیات اینگونه طراحی شده است که می توان از لایه ای به لایه ای فراتر رفت. می توان از سطحی از آگاهی به سطحی فراتر عروج کرد. ساختار وجودی خود انسان نیز همین گونه است. لایه لایه است. او دارای عوالم جسمی، عاطفی، ذهنی و روحی است. هر کدام از اینها نیز زبان خود را دارند. حدود خود را دارند. حدودی که خالق متعال آنها را معین کرده است. وقتی سالک در جریان رشد خویش سیر کند، این عوالم را به نیکی پشت سر می گذارد و با فهم و درایت از آنها عبور می کند. حدود خدا، مجموعه قوانین عروج است. آیین نامه ی رشد و تعالی است. آن خشونت معنا نمی دهد. عین رحمت است. زیرا سخن از کمال و به لایه های برتر حیات سلوک کردن است. و دقیقاً از این روست که بلافاصله می فرماید؛ “هر که از حدود خدا تجاوز کند، به خودش ظلم کرده است!” زیرا چنین شخصی خودش را از رشد و تعالی محروم کرده است. حدود خدا یک نعمت است. نقشه ی راه است. خدای بخشنده و مهربان شکنجه گر نیست. او لطیف و بسیط است. رشد دهنده است… و نکته مهم دیگری که آیه بدان اشاره دارد آن است که حدود الهی چیزی مطلقاً ثابت و لایتغیّر نیست. انعطاف دارد. پویاست. و این انعطاف و پویایی را در سنت پیامبر (ص) نیز می توان مشاهده نمود(بخشی از احادیث مربوط به حدود را در مجموعه مرغ قِدَم بیان کرده ایم، به آنجا رجوع شود). فلذا در ادامه ی همین آیه به صراحت می فرماید:”لا تَدری لَعَلَّ اللهَ یُحدِثُ بَعدَ ذلِکَ اَمرَاً” (و تو چه دانی شاید خداوند بعد از آن، امر دیگری وضع کند)! این یعنی خدای خلّاق، خدایی که احسن الخالقین است، بهتر از هر کسی به شرایط و مقتضیات زمان و مکان هر عالَمی آگاه است و بهتر از هر کس راه رشد و تعالی هر پدیده را می شناسد. جریان حیات او زنده و پویاست. حدود او نیز زنده و پویاست. پس در هر عالَمی که باشی، آن عالَم، شعور و ایمان تو را انعکاس می دهد. اگر می خواهی بهترین هماهنگی را با هستی داشته باشی، پس حدود الهی هر عالَم را رعایت کن. رعایت حدود الهی، هماهنگی با هستی است. زنده شدن است. عین حیات است. بدان که او (تعالی) هر روز در کاری و شأنی است. و کار و شأن، بدون حدود نمی شود. پس حدود الهی هر عالَمی را رعایت کن تا هم آگاه شوی و هم آگاهانه از آن عبور کنی. تا به “حق” واصل گردی.

بر گرفته از مجموعه نکات قرآنی
مسعود ریاعی