نکات قرآنی 632

“وَ اللهُ عَزِیزَُ ذُو اِنتقامِِ”
(خداوند عزیز و صاحب انتقام است)!

☆ لطفاً به این مبحث خوب دقت کن! “عزیز” اسمی در اوج خوبی و لطافت و اقتداری دوست داشتنی است اما در کنار اسم “ذو انتقام” آمده است! این چگونه مناسبتی است؟! بی شک در معنای انتقام نکات لطیفی است که از ما پنهان مانده است! ای دوست، “انتقام” بر خلاف معنای مشهور عامیانه اش، خالی کردن عقده و کینه نیست. آن فرو نشاندن عطش آتش کینه معنا نمی دهد. انتقام یک نیروی بازدارنده ی الهی است. آن از ریشه ی “نَقَمَ” و به مفهوم نفی و انکار و پس زدن چیزی است که حق نیست. کسی که از لطافت بویی نبرده نباید و نمی تواند به لطیف نزدیک شود. آن معنای عامیانه و خشن انتقام را به دور بریز. انتقام آن نیست که معاذالله خداوند برود جایی و عقده و کینه اش را بر سر مخلوقش خالی کند و بعد بگوید؛ آخیش دلم خنک شد! اینگونه احساسات تاریک و نفسانی همه مربوط به نفس شیطانی است. خداوند از این نقص ها و پلیدی ها و باورهای حماقت آمیز و کینه توزانه مبراست. انتقام او، انعکاس خودت است بر خودت! خداوند سبحان همچون آینه ای پاک و درخشان همواره تو را به خودت نشان می دهد. هر گونه پلیدی و شرّی که در وجودت باشد همان بی کم و کاست به سویت انعکاس می یابد. این یعنی تو همواره با کارمای خودت روبرو خواهی شد. با دستاوردهای خودت. انتقام الهی چیزی جز این نیست. “فَذُوقُوا الغَذابَ بِما کُنتُم تَکسِبُونَ”! این قاموس هستی و سنت خداست. انتقام به آن معنای زشت و مشهور عامیانه اش را هرگز به خدای بخشنده و مهربان نسبت مده. آنگونه اعمال با آن برداشتهای سخیفانه، نه کار و خواست خداست و نه کار و خواست انبیاء و اولیاء خدا. آن صرفاً یک برداشت خشن و نفسانی از واژه انتقام است. در قرآن کریم هفده بار واژه انتقام با مشتقاتش آمده اما حتی یکبار هم نمی یابی که فرموده باشد؛ تو برو انتقام بگیر “اِنتَقِم”! یا شما بروید انتقام بگیرید “اِنتَقِمُوا”! اصلاً حرف از افعال مخاطب “تَنتَقِم” و “تَنتَقِمُونَ” نیست! دقت کن که خداوند انتقام را فقط به خودش نسبت می دهد. و این نکته ای در خور تأمل است. زیرا این اوست که می تواند حتی با نیروی بازدارنده ی انتقام، اصلاح و سازندگی کند. چیزی غلط را درست کند. او دشمن مخلوقاتش نیست. صانع و رشد دهنده ی آنان است. ملاصدرا در “مفاتیح الغیب”، سخنی حکیمانه و بجا دارد. او می گوید: “غضب و انتقام و ضلالت، امور عارضه اند که دوام ندارند، و عاقبت تمامی خلق و آفریدگان خداوند به رحمت واسعه ی حق است”. و درست می گوید. ای دوست، ما باید معنای واژگان وحی را نیک و درست بفهمیم تا از صراط حق منحرف نگردیم. بدان که کلمات خدا، مساوی با برداشت های ذهنی و نفسانی ما نیست. آن کلامی لطیف و برتر است. پس آن را لطیف و برتر دریاب. سازنده دریاب. خشن در نیاب. و همواره به “او” و کلامش گمان نیک داشته باش.

بر گرفته از مجموعه نکات قرآنی
مسعود ریاعی