برای اینکه رها شوی، باید رها کردن را بیاموزی. راز رها شدن، در رها کردن نهفته است. نمی توانی به تعلّقات بچسبی و آرزوی رهایی داشته باشی. دست یافتن به رهایی، برخورداری از آزادی باطنی، با رها کردن و گذشتن، رابطۀ مستقیم دارد. اگر نتوانی رها کنی، رها شدن، توهّمی بیش نیست. احساس تملک، آرزوی تصاحب، دربند چیزی و جایی بودن، در تب وتاب به جایی رسیدن، همه و همه أغلال و زنجیرهایی نامرئی است که آدمی را از درون به خود قفل کرده اند که گاه طول شان به هفتاد ذراع می رسد. مادی و معنوی فرقی نمی کند. بند، بند است. و هر بندی، ضد رهایی است. اگر نتوانی در حوزۀ روان خویش، از داشته ها، دانسته ها، خواسته ها و آرزوها رها شوی، در مسیر رهایی قرار نگرفته ای. بحث فقط مادی نیست. بسیاری توانایی رها کردن مادیّات را دارند اما رها نیستند و به شدت دربندند. آنکه در بندِ پرستیژ و شخصیت موهوم خویش است، در بند است. زیرا تمام انرژی خود را صرف حفظ همین شخصیت موهوم میکند. او باید هر طور شده این خودیت جعلی را در نگاه دیگران حفظ کند. باید تمام لحظات ناب زندگی اش را برای مقبول بودن، بکار بندد. او بردۀ نگاه دیگران است. و چنین کسی آزاد نیست. زیرا حفظ چهره در نگاه دیگران، خود از بزرگترین بندها است. آنکه آرمانگراست، در بند است. در بندِ آرمانگرایی خویش است. اسیر مدینه فاضله ایست که آن را حقیقت می پندارد. مدینه فاضله ای که هیچگاه نیامده و هیچگاه آن را ندیده است. آنکه ایدئولوژی زده است، در بند است. اسیر نظریه و برداشتی است که آن را باور داشته و خود را در چهارچوبه اش به زندان کشیده است. چپ و راستش فرقی ندارد. او زندانی مفروضات خویش است. بندۀ یک توصیف گشته است. حال آنکه جهان را توصیفات بی شمار است.آنکه در آرزوی مقامی معنوی و دست یافتن به قدرتی ماورائی است، در بند است. رها نیست. او میخواهد حقارت خویش را با جمع آوری اطلاعات معنوی و انباشتن لطائف عارفانه جبران کند. چنین کسی گمشده در آگاهیهای از هم گسیخته است. او از درون بی ثبات است. پس خطرناک و غیرقابل اعتماد است. دارای ذهنی شلوغ است. و ذهن شلوغ، افسارگسیخته و غیرقابل اعتماد است. او نیز اسیر بت های خویش است. در اسارت نیروهای معنوی بسر میبرد. یک انسان آزاد، همان انسانی که رهایی را به تمامی آموخته، تنها کسی است که زیبندۀ لفظ “مُخلَص”است. او از این وادی ها “خلاص” شده است. از این بازیها رهیده است. چنین کسی حتی خدا را در انحصار خود در نمی آورد. او الوهیت اش را آن به آن به تمامی تقدیم هستی میکند. او حتی فَیَضانِ این الوهیت را مدیریت نمی کند، رهایش میکند. تا هر کجا که خواست بتابد و زندگی بخشد. او هیچ چیز را در انحصار خویش در نمی آورد، اگر چه مفهومی به نام خدا باشد. او در موقفی حتی آزادی را هم رها می کند، و در اندیشۀ آن فرو نمی رود. زیرا خوب میداند که در بند رهایی بودن نیز، خود بند است. چنین کسی دارای شفاف ترین اذهان و صیقلی ترین نوع وجود است. او قویاً به این آگاهی رسیده است که نیل به رهایی جز به رها کردن ممکن نیست. چنین کسی باطناً آزاد شده است. و آنکه باطنش آزاد گردد، ظاهرش نیز چاره ای جز تبعیت ندارد. ای دوست، رهایی باطنی چیزی نیست که بتوان آن را از کسی هدیه گرفت و یا از این و آن گدایی کرد. آن چون گُلی است که از درون شکوفا می شود. و یادت باشد آنگاه که از هر بندی رها شوی، تازه بندۀ خدا گشته ای. بندۀ خدا کسی است که هیچ بندی به هیچ تعلّقی ندارد. و آنچه که میکند از سر عشق و آزادی و خردمندی است. چنین کسی انسانی الهی است و هموست که خدمتگزار خلائق است. او یک انسان واقعی است. انسانی که در “حال”است. این رهایی، مقدس ترین چیزی است که یک سالک میتواند به آن دست یابد.
مسعود ریاعی
