خداوند هیچ هدفی را دنبال نمی کند. او کاملاً بی هدف است. هدف، از آنِ کسی است که ناقص است، که خواهان چیزی است، که در تب و تاب جایی است، که در آرزوی غایتی است. و این خدا نیست. خدا، مطلقاً کامل است. نشانۀ بارزِ “کامل“بودن، بی هدفی است. او چیزی کم ندارد تا بخواهد آن را بدست آورد. این مخلوقاتند که هدفمندند. این آنهایند که “کامل“ را جستجو میکنند، بی هدف را، مطلق را.
آنکه بر نقص خویش واقف است و در تکاپوی کمال خویش است، یک خداجوست، هر که میخواهد باشد،حتی اگر به ظاهر اقرار به خداجویی نداشته باشد، باز یک خداجوست. من خداجویان بسیاری را دیده ام که ظاهراً کلمه ای از خدا در کلامشان و آثارشان نیست اما بشدت خداخواه اند. بشدت بدنبال کمال خویش اند. ناقص تا “کامل“ را لقاء نکند و در او آرام نگیرد به کمال خویش نائل نمی شود. و این یک امر تکوینی است. در فطرت هستی است. این جنبش و تکاپویی را که در هستی و در تک تک پدیده ها مشاهده میکنی، به سبب نیل به کمال است. نیل به “کامل“. این شوق عظیم، این عشق پر شور، از او، به او، و برای اوست. خداوند هیچ هدفی را دنبال نمی کند، او خود هدف است. و این به تو ارتباط دارد که این هدف را نزدیک ببینی یا دور. به جستجویش بر آیی، یا از جستجویش دست بکشی. اکنون میخواهم کار را برایت ساده کنم. تو با جستجو به او نخواهی رسید. نه تو، که هیچکس با جستجو به این کمال مطلق نائل نشده است. زیرا جستجو برای چیزی که “هست“، احمقانه است. دور افتادن است. یک فرزانه بدنبال آنچه که دارد نمی گردد. تو بجای جستجو باید “مشاهده“ را بیاموزی. “دیدن“ را. خدا، این کل کامل، گم نشده تا بخواهی پیدایش کنی. این من و تو هستیم که در ذهنیات خویش، در نظریه بافی های خویش گم گشته ایم. او هست. فی الحال هست. این “کلِ کامل“ هم اکنون موجود است. تو با آن و در آن زندگی میکنی. حیات گرفته ای. می شنوی، می بینی، ره می سپاری. این تویی که در برزخ ذهنی ات گم شده ای، نه کل کامل. کامل هست، همیشه بوده است. برای سالک، خداشناسی یک مبحث تئوریک نیست. یک سلوک عملی است. خداشناسی یک مشاهدۀ ناب است. مشاهده ای که در آن مشاهده گر حذف شده است. فنا شده است. نیست تا دست به تحلیل ذهنی بیالاید. خداشناسی در این مجال، یعنی نبود ذهن تو. نه تحلیل ذهن تو. خداشناسی یعنی بودِ خدا در تو و بر تو. برای سالک، معرفت از خدا اینگونه حاصل می شود. حرف از حصول است. حال دقت کن! جزءها وقتی از این کل، غافلند، یعنی ناقص اند. اما همینکه به این کل، وجوداً و عملاً آگاه شدند، جزئیّت خود را پشت سر گذاشته اند و به کمال خویش نائل گشته اند. چون قطره ای فرو افتاده در اقیانوس، خود اقیانوس اند. کامل اند. وصل، چیزی جز آگاهی به وصل نیست. پس جزءها اگر هشیار شوند لازم نیست به جایی روند و یا به جستجویی بر آیند. کافیست به وصل خود آگاه شوند. نه جستجو، نه رفتن، نه شدن، هیچکدام فی حد نفسه مراد نیست. آگاهی به وصل مراد است. و این میسر نیست مگر آنکه از ذهن و ذهنیات و برداشت ها و شرطی شدگی هایت خالی شده باشی. و این اتفاق، آنی است. به طرفه العین است. زمانبر نیست. ذهن تو آن را زمان مند کرده است. برداشت هایت آن را در حجاب ها فرو برده اند. آن برکت عظیم همینجا و هم اکنون موجود است. هست، نه اینکه قرار است از جایی بیاید، هست، به وفور هم هست.
مسعود ریاعی
