در سلوک قرآنی، تو باید از هفت موقف بگذری. این هفت موقف را می توانی در هفت آیه سوره ی “حمد” ببینی. حرکت از پایین به بالاست. از هفتمین آیه، تا اولین آن. یعنی از “ضالّین” (گمگشتگان) تا خود “بسم الله الرحمن الرحیم”. تو با این سیر، از تاریکی به نور، از جهل به آگاهی، و از رنج به رحمت مطلق نائل می شوی. این عروجی از اسفل به اعلی است. ابتدا به گمگشتگی ات واقف و خود را ازسیطره ی غضب شدگان می رهانی و به حوزه ی اهل نعمت وارد می کنی، آنگاه هدایت الهی را تسلیم وار می پذیری، سپس از چندگانگی رها، و فقط یگانگی را پاس میداری، قیامتت در آیه ی چهارم برپا می شود، آنگاه رحمت واسعه تو را پذیرا شده و پس از این پیروزی، سرشار از “حمد” به پروردگار جهانیان میگردی، و همو مهربانانه تو را به مرجع اصلی ات، بسم الله الرحمن الرحیم، واصِل می نماید. این است سیر “اِنّا لِله و اِنّا اِلَیهِ راجِعُونَ”.
هنگامی که به این جهان نزول کردی، از اولین آیه به آخرین فرو افتادی. اکنون که فصل رجوع است باید از پایین به بالا روی. برای بالا رفتن، باید سبکبار شوی و هر تعلقی را از روح و جانت بزدایی. سوره ی حمد، برنامه ی وجودی توست. آن در عمق وجودت حک شده است و در فطرتت نهان است. “حمد” را به ظهور رسان تا حمدت را گزارده باشی. بدان همه ی سلوک با تمامی ماجراهایش در همین سوره نهفته شده است.
مسعود ریاعی