“پیامبر (ص)” به سه چیز مردم کار نداشت؛ هیچ کس را نکوهش نمی کرد، عیب کسی را نمی گرفت و بازگو نمی کرد، و در صدد یافتن پوشیده ها و لغزشهای کسی بر نمی آمد”. این روایتی از امام رضا (ع) است که در عیون الاخبار ۱/۳۱۹ وارد آمده است. پس چرا اخلاق پیامبر(ص) را یاد نمی گیریم؟! برخی بیماریِ انتقاد و نکوهش دارند، راه می روند و وِر و وِر این و آن را نقد می کنند، داوری می کنند، به قضاوت می نشینند. و عجیب آنکه احساس برتری هم می کنند! این یک بیماری است، نشانه ی روشنفکری یا نشانه ی تدیّن که نیست. بیماری را باید معالجه کرد نه به آن دامن زد. هر کس زندگیِ شخصیِ و خصوصیاتی دارد که از آنِ اوست، نه از آنِ دیگری. پیامبر(ص) در حدیثی در ثواب الاعمال ۲/۲۸۸ می فرمایند؛ “عیبهای اهل ایمان را جستجو مکنید زیرا هر کس در جستجوی عیبهای اهل ایمان بر آید، خداوند عیبهای او را دنبال کند، و هر که خدای بزرگ عیبهایش را جستجو کند، او را رسوا سازد، گرچه درون خانه اش باشد”! برخی حتی در رفاقت هایشان نیز بیمارگونه رفتار می کنند و شیطان صفتی دارند؛ “امام صادق(ع)” در حدیثی در کافی ۲/۳۵۵ می فرمایند؛ “دورترین بنده از خدا کسی است که با کسی دوستی کند و لغزشهای او را در ذهنش نگاه دارد، تا روزی او را با بازگویی آنها سرزنش کند!” قرآن کریم نیز صریحاً می فرماید؛ “یا اَیُّهَا الَّذِین ءامَنُوا … لا تَجَسَّسوا” (ای کسانی که ایمان آورده اید… در کارهای مردم تجسس نکنید). جامعه امروز ما، بشدت بیمار از این بیماری خطرناک است. تقریبا محال است که جایی بروی و اثری از این بیماری مهلک نبینی! امام علی(ع) می فرمایند؛ “بدترین مردم کسی است که به کنجکاوی در عیبهای دیگران بپردازد و بر عیبهای خود چشم فرو بندد!”
مسعود ریاعی