“در باب مفهوم بَیِّنَة”

⭐️ “بینّه” در اصل به معنای “نشانهٔ روشن” است. بیّنه بر خلاف آنچه که بسیاری تصور کرده‌اند به معنای دلیل ذهنی نیست. چیز قابل رؤیت را بیّنه گویند. آن یک علامت و دلیل دیدنی است. در سورهٔ بیّنه وقتی از پیامبر(ص) می‌خواهند که “بیّنه” بیاورد، یعنی یک علامت روشن و قابل رؤیت ارائه دهد نه اینکه دلائل ذهنی بیاورد. فلذا ایشان “بیّنة” می‌آورد. صُحُفی که از نوشته‌هایش نور قابل رؤیت و قائم‌شده نمایان است؛ ”کُتُبٌ قَیِّمَة”! نوشته‌هایی سر پا و بر پا دارنده! این نوشته‌ها اشاره به جوهر روی کاغذ نیست. آن بی‌شک به یک امر زنده و خارق العاده اشاره دارد. بگذار مثالی بزنم؛ آن که دارای کالبدی نورانی است و آن را به لطف حق در معرض رؤیت بیندگانش قرار می‌دهد، آن عمل یک بیّنه است. بیّنه حرف نیست یک چیز محسوس و قابل رؤیت است. مثال دیگر اینکه؛ آن برهانی که یوسف(ع) در هنگام مواجهه‌اش با زلیخا همسر عزیز مصر دید، آن هم یک بیّنه بود. یوسف(ع) یک چیز قابل رؤیت از سوی پروردگارش دید و بر اثر تأثیر آن، از آن فضا خارج شد. قرآن نیز در این باره دقیقاً فعل “دیدن” را بکار می‌برد؛ “…لَولا أَن رَءَا بُرهانَ رَبِّهِ”!
ای دوست، انبیاء و اولیاء الهی “بیّنه” دارند. “نشانهٔ روشن” دارند. آن‌ها از طریق ارائه بیّنه‌شان است که برای سالکان طریقت قابل شناسائی‌اند. پس هشیار باش که حرّافی‌ها و استدلال‌های ذهنی را هرگز به جای “بیّنة” به اشتباه نگیری.

مسعود ریاعی