☆ عقل بالفعل، عقلی است که فکر نمی کند. عمل می کند. آن که فکر می کند و بعد عمل می کند، عقل بالفعل نیست. آن عقل جزئی است. عقل بالفعل، حضورش عین عمل است. به تعبیری، هر کاری که کند، همان عین عقل است. در عقل بالفعل، فاصله ای مابین اراده تا عمل نیست. اراده خود عمل است، و عمل عین اراده است. و این یعنی یک خودانگیختگی ذاتی، که تنها در حال می جوشد. از منظری، جهان در سیطره ی عقل بالفعل است. خِرَدی که زنده و نورانی است. لذا هر سالک فرهیخته ای، وصل به این کیفیت وجودی را طالب است. از شروط ضروری نیل به عقل بالفعل، آن است که عقل جزئی باید تسلیم شود، و خود را در اختیارش گذارد.
مسعود ریاعی
