در افسانه های قدیم، حکایت پیری فرزانه آمده است که اسب خوبی داشت. روزی اسبش سر به صحرا می گذارد و گم می شود. پس اهالی برای تسلیت نزد او می آیند. پیر به آنها می گوید؛ از کجا می دانید که این خبر بدی است؟! چند روز بعد اسب پیرمرد همراه با چند اسب خوب دیگر بر می گردد. دوباره اهالی نزد او می آیند تا تبریک بگویند. پیرمرد می گوید؛ از کجا می دانید که این خبر خوبی است؟! چند روز بعد پسر پیرمرد از یکی از اسب ها فرو می افتد و پایش می شکند. باز اهالی نزدش می آیند تا تسلیت بگویند. پیر مرد می گوید؛ از کجا می دانید که خبر بدی است؟! چندی بعد جنگی در می گیرد و همه جوانان را به جنگ فرا می خوانند جز پسر پیرمرد را. دوباره اهالی نزد پیرمرد می آیند تا تبریک بگویند … و این چرخه ی خوب و بد، تبریک و تسلیت همچنان چون روز و شب می چرخند. انسانهای احمق و سطحی در برابر هر واقعه ای که در زندگی شان رخ می دهد بلافاصله بر اساس احساس شان دست به قضاوت می زنند. آنها خوب و بدهای ذهنی شان را بر هر ماجرایی تحمیل می کنند بی آنکه این هستی و ماجراهایش را بشناسند. حال آنکه یک سالک، احساساتش بر او خدایی نمی کند. او آرام و با طمأنينه است زیرا از دامگه برداشت ها و قضاوتها رسته و تمام وجودش یک “مشاهده” ناب است. چنین کسی از دید مردمانی که آن به آن در مورد هر چیز در حال قضاوت کردنند، نادان جلوه می کند. در حالیکه نادان آن کسی است که فکر می کند می داند و در واقع هیچ نمی داند. بدون شک آنکه برخوردار از “مشاهده” است بهتر از هر کس دیگری معنای این آیه شریفه را عملاً دریافته است “لِکَیلا تَأسُوا عَلَی ما فاتَکم و لا تَفرَحُوا بِما آتاکُم”(به آنچه از دست می دهید محزون نشوید، و به آنچه بدست می آورید شادمان نگردید!) عمل به این آیه، حکمت ناب است. حقیقت زهد است. فرزانگی است.