“در باب بنیادگرایی”

⭐️ بر خلاف تصور بسیاری باید گفت که بنیادگرایی فقط اختصاص به دین ندارد. در هر جایی با هر فرهنگ و دانشی، بنیادگرایی می‌تواند وجود داشته باشد، حتی در دموکراسی. اگر کسی بگوید دموکراسی فقط این است که من می‌گویم و لا غیر، او خود بنیادگرایی در فرهنگ دموکراسی ‌است. بنیادگرایی حتی در علم نیز می‌تواند ریشه بدَوانَد. وقتی کسی بگوید که من فقط فیزیک نیوتنی را باور دارم و تنها آن را کارآمد می‌دانم، یک بنیادگرای فیزیکی است. وقتی پزشکی کاربرد هوش مصنوعی در جراحی را انکار کند و بگوید؛ جراحی فقط آن است که من خودم دست به کارد شوم، یک بنیادگرای پزشکی است. بنیادگرایی حتی می‌تواند در بی‌دینی هم وجود داشته باشد! کسی که بی‌هیچ علم و شهودی پایش را در یک کفش کند و مدام فریاد زند که هیچ دینی و هیچ خالقی وجود ندارد و هر چه هست فقط همین دنیاست! این نیز خود یک بنیادگرا از نوع بی‌دینی‌اش است‌! در دیگر علوم نیز به همین نحو؛ در علوم اقتصادی و علوم اجتماعی و روانشناسی و غیره نیز بنیادگرایی و جزم‌اندیشی می‌تواند به ظهور برسد و مانع رشد گردد. ای دوست، بنیادگرایی به معنای منفی‌ و مخرب‌اش یک بیماری ذهنی است که در هر جا و هر مبحثی می‌تواند شایع شود و مشکلات عدیده بیافریند. ای دوست، برای رفع هرگونه بنیادگرایی و جزم‌اندیشی؛ در هر کاری که هستی و در هر طریقتی که می‌روی، ذهنت را همیشه باز و آزاد بگذار. همیشه برای انبوه چیزهایی که نمی‌دانی، جای خالی بسیار بگذار تا همواره آمادهٔ دریافت آگاهی‌های جدید باشی. بنیادگرایی یعنی زندگی در قفس ذهنی. راضی به هیچ قفسی نشو که خدا تو را آزاد آفریده است. بنیادگرایی یعنی در زندانی خودساخته و محدود بسر بردن. به دست خودت و برای خودت زندان نساز. هر جا که هستی و در هر طریقت و مشرب علمی که به سر می‌بری، همواره ذهنی رها و شفاف داشته باش، مبادا از دریافت آگاهی‌های نو به نو باز مانی.

مسعود ریاعی