“اوصاف بیماران مالیخولیایی از منظر حُکَما”

– حُکَماء متقدم و متأخر از روفوس اهل اِفِسوس گرفته، تا بقراط و جالینوس و افلمیون صاحب کتاب الفراسه، و تا رازی صاحب اثر سترگ الحاوی و نیز متأخرین دیگر، در باب اوصاف بیماران مالیخولیایی سخن‌ها گفته‌اند که اینک خلاصه‌ای از مهم‌ترین نظرات‌شان به زبانی ساده‌شده ذیلاً تقدیم می‌گردد:
– ابتدایی‌ترین نشانهٔ بیماران مالیخولیایی، ترس و اضطراب و بدگمانی است که در تخیلات‌شان شکل می‌گیرد. اگر در این مرحلهٔ ابتدایی اقدام به معالجه نکنند درمان‌شان به مراتب سخت‌تر و پیچیده‌تر می‌گردد.
– بیماران مالیخولیایی معمولاً زودتر از دیگران خشمگین، غمگین یا نگران می‌شوند. و از آنجا که نمی‌توانند با جهان واقعی هماهنگ شوند، می‌خواهند که جهان را با توهّمات خود هماهنگ کنند. و چون این خواسته میسر شدنی نیست، فلذا انزوا را به شدت دوست داشته و پناه خود می‌انگارند.
– افراد مالیخولیایی مشکلات گوارشی عدیده دارند و زمستان بدترین فصل برای آنهاست. زیرا گوارش در زمستان خوب نیست.
– بیماران مالیخولیایی پذیرش شکست ندارند و همواره خود را بی‌گناه و بری از خطا تصور می‌کنند. فلذا هر خسارت یا شکستی را نه به خود بلکه به این و آن نسبت می‌دهند.
– بیماران مالیخولیایی غالباً خلط تیره و مایل به سیاه بالا می‌آورند و یا در مدفوع‌شان چنین خلطی قابل رؤیت است. این خلط خطرناک نشان از ناهماهنگی روان و تن است.
– پیران بیشتر از جوانان به این بیماری مبتلا می‌شوند. کودکان بدان مبتلا نمی‌شوند. زنانِ مبتلا تعدادشان کمتر از مردان مبتلا است. اما در زنان بخاطر خیالات قویتر و اضطراب‌های بیشتر، نمودی شدیدتر دارد.
– گرایش ایشان به نزدیکی جنسی، تند و تیز حرکت کردن و حرف زدن و نیز اشتهاء زیاد، غالبا به سبب همین خلط تیره و سیاه رنگ و نفخ بسیار است.
– روفوس اهل اِفِسوس بر این است که چون دمل بر بدن مالیخولیایی ظاهر شود نشان از مرگ زودهنگام او دارد. چنین دمل‌هایی بر دو طرف بدن، بالا و پایین آن پدیدار می‌شود. خارش و تبی دردناک دارند.
… چون نشانه‌های مالیخولیا در کسی مشاهده شود باید بیدرنگ نزد طبیب حاذق رود و به جد به درمان خویش مشغول گردد.

تخلیص متن:
مسعود ریاعی