نکات قرآنی 641

“وَ اللَّیلِ اِذا یَغشیٰ”
(قسم به شب، آنگاه که می پوشانَد)!

☆از شب نترس. شب مدرسه ی اسرار است. از شب، ناپیدایی را بیاموز. حضور نامحسوس را. همچنان که از روز، پیدایی را می آموزی. حضور محسوس را. وقتی با مراقبه ای عمیق، به سکون و خاموشی روی، تو وارد حوزه ی ناپیدایی شده ای. به تاریکی مسحورکننده ای وارد آمده ای. به کیفیت “لیل” ورود کرده ای. در این کیفیت، هر جا که باشی حضورت به چشم دیگران نمی آید. زیرا جهان و هر که در آن است پوشانده شده است. تو هستی، وجود داری، اما آنها تو را نمی بینند. زیرا از کیفیتی که در آن قرار گرفته ای هیچ ارتعاش قابل ادراکی برای دیگران فرستاده نمی شود. با آنکه هستی اما از تو غافلند. نمی بینندت. و این یکی از اسرار خاموشی و شب پوشی است. آن که به عمق خاموشی رود، آن که به کیفیت “لیل” در آید، یکی از آثارش چنین است. از ادراک دنیوی فراتر رفته است. اگرچه حتی بر سر گذرگاهی شلوغ باشد. به قول قرآن؛ “یَنظُرُونَ اِلَیکَ وَ هُم لا یُبصِرُونَ”: (به تو می نگرند اما نمی بینند)!
[لازم به ذکر است که جمعی از احادیث از نادیده شدن برخی از اولیاء (ع) در بعضی از موقعیت ها تصریح کرده اند در حالیکه آن بزرگواران در همانجا حضور داشته اند. برای اطلاعات بیشتر به کتب حدیث -بصائر الدرجات، کافی، بحارالانوار- مراجعه فرمایید]
برای برخی دیگر از اصحاب اِذن، [و نه هر کسی]، ورود به چنین کیفیتی با ذکر “وَ جَعَلنَا مِن بَینَ اَیدِیهِم سَدّاً و مِن خَلفِهِم سَدَاً فَاَغشَیناهُم فَهُم لا یُبصِرُونَ” محقق می شود. عَلیٰ اَیِّ حالٍ؛ آنچه در این روند رعایت می شود، خاموشی است. خاموشی باید، تا آن پوشش بیاید. ذهن باید خاموش باشد. به شب روح در آید. بی هیچ گفتگوی درونی و بی هیچ ارتعاش مزاحمی. یعنی؛ تسلیم محض. این اتفاق شگفت، محصول ورود سالک به کیفیت “لیل” یا همان “خاموشی” است. دقت کن! که قصد ما در این مجال تبیین غیب شدن و ناپیدا گشتن نیست بلکه بیان حضور در کیفیتی دیگر از حیات است. سکون و خاموشی دریافت های عظیم دارد. آن اساس حکمت است. در قرآن، “یوم” اشاره به یک کیفیت است، و “لیل” اشاره به کیفیتی دگر. هر کدام از اینان حکایت خود را دارند. شب نزد مردمان عادی صرفاً یک تاریکی است برای خوابیدن. و روز یک روشنایی است برای اینطرف و آنطرف رفتن. اما برای سالکان، هر کدام از این کیفیات اشاره به نوعی تعلیم و دریافتی خاص است. دریافتی در ظهور، دریافتی در غیب. بدان که دریافت از کیفیت “لیل” جز در خاموشی و با خاموشی محقق نمی شود.
“وَ اللَّیلِ اِذا یَغشیٰ”! ای دوست، این شبِ پوشاننده حکایت های بسیار دارد. مقدس است و باری تعالی به آن قسم خورده است!

بر گرفته از مجموعه نکات قرآنی
مسعود ریاعی