نکات قرآنی۳

مقدمه:

“زبان قرآن”
زبان دین به ویژه زبان قرآن، نه زبان فلسفی است، نه زبان دانش متعارف است، نه زبان حقوقی و سیاسی است، نه زبان شعر و داستان سرایی است، و نه حتی زبانی دقیقاً بر اساس گرامر هاي معمول است. زبان قرآن، الهی است. کسی زبان قرآن را بدرستی می فهمد که پیش از هر چیز خداشناس باشد. و کسی خداشناس نیست مگر آنکه بسویش سلوك کرده و به سرچشمه ي کتاب واصل شده باشد. زیرا این کتاب نازل شده از سوي پروردگار جهانیان است. و زبان خدا، خاص خود اوست، و این زبان خاص را تنها میتوان با تعلیم و حضور خود او فهمید، چه “الرَّحْمَنُ عَلَّمَ الْقُرْآنَ ” (خداي رحمان، تعلیم دهنده ي قرآن است)! آنها که از سلوك قرآنی بی بهره اند، و صرفاً با پیش ذهنی هاي فلسفی، علمی، حقوقی، سیاسی، حکمی، اخباري، لغوي و غیره خو گرفته اند و به ذهنیات شان دلخوشند، با رجوع به قرآن، تنها همان ذهنیت هاي خودشان را خواهند دید، نه تمامیت آیات خدا را. براي همین است که تفسیر به رأي مورد مذمت قرار گرفته است. منظور از تفسیر به رأي این است که پیشاپیش داراي رأي و نظري باشیم و براي اثبات همانها به سراغ قرآن برویم. یعنی قرآن را به استخدام خواسته ها و برداشت هاي خود بگیریم. و این کاري است زشت و خسارت بار که متأسفانه در طول تاریخ فجایع بسیاري آفریده است. یک سالک حق، وقتی که سراغ قرآن می رود، کاملاً تسلیم و خالی الذهن است. او هیچ رأي و نظري ندارد که بخواهد به کتاب خدا تحمیل کند. او آمده است تا نظر خدا را دریافت کند و تسلیم وار با آیاتش سلوك نماید. اي دوست! قرآن کریم، کتاب سلوك است و ماجراهاي سوره سوره ي آن، سالک را مرحله به مرحله از شرّ نفسش رهایی می بخشد و رستگاري هدیه می دهد. وقتی این رهایی اتفاق بیفتد، قرآن حقایق اش را آشکار خواهد نمود. و بدان؛ فهم زبان الهیِ قرآن، تنها در چنین سلوکی عملی و تسلیمی همه جانبه محقق شدنی است.

مسعود ریاعی