“از این محبت به آن محبت”

⭐️ ابتدایی‌ترین مرتبهٔ محبت آنست که شخص فقط می‌تواند دوستان و کسانی‌که به او نیکی کرده‌اند را دوست بدارد و از مخالفانش نفرت‌زده و بیزار است. این مرحله‌ای است ابتدایی. تقریباً هر ‌کسی در هر فرهنگی می‌تواند اینگونه باشد. اما چون در سلوک، تحول در آگاهی و شعور رخ دهد، تو وارد مرحله‌ای والاتر خواهی شد. در این مرحله از محبت، تو همهٔ جهان و تمامی مخلوقات خدا را دوست خواهی داشت. زیرا با تمامی جهان و جهانیان در صلح کل قرار می‌گیری. در این مرحله فارغ از قیاسات و قضاوت‌های ذهنی، یکسان نگریستن را تجربه می‌کنی. و این کیفیتی شگفت از بودن است. هر کسی را بدین کیفیت متعال راه نیست و اکثر مردمان در همان مرحلهٔ ابتدایی رسوب می‌شوند. این یعنی در تضاد خوب و بدهای ذهنی‌شان همواره باقی می‌مانند. و اما واصِل به مرحلهٔ برتر نشانه‌ها دارد، از جمله آنست که شخص قادر است خالصانه همه را دعای خیر کند -موافق و مخالف ندارد- و آنچه را که برای خود می‌پسندد برای دیگران هم بپسندد و رستگاری و رهایی از رنج را برای همگان مسئلت کند. آرزوی به جهنم رفتن کسی را نداشته باشد. چنین شخصی همچنانکه با دوستان خود به خیر و نیکی رفتار می‌کند با اغیار نیز با خیر و نیکی رفتار می‌کند. هم با کسی که به او خوبی کرده خوبی می‌کند و هم با کسی که به او بدی روا داشته خوبی می‌کند. قاعدهٔ رفتاری‌اش؛ “اِنَّ الحَسَنات یُذهِبنَ السَّیّئات” است. چنین سالکی از درون ،جامع اضداد شده است. یعنی وجودی به وحدت رسیده و یکپارچه دارد و خالی از کینه و نفرت و بدخواهی است. به عبارتی آگاهی‌اش فراتر از تضادهای ذهنی رفته است. قرآن کریم به هر دو مرحله در آیاتی چند اشاراتی دارد که در مقالات عدیده در باب خیر به تفصیل از آن سخن گفته‌ایم. آری “فِیهِ ذِکرُکُم” یاد شما در آن است و هر کس به آیه‌اش جذب می‌شود. اهل تضاد و انتقام و غلبه بر این و آن به آیات خودشان جذب می‌شوند و اهل رحمت و گذشت و فتوّت و احسان و رهایی نیز به آیات خودشان. ای دوست، اگر در آن مرحلهٔ ابتدایی به دام افتاده‌ای، با تغییر نگاه، شعورت را تغییر ده و از آن مرحلهٔ ابتدایی که بوی خودخواهی و تفرقه و جدایی می‌دهد سالکانه گذر کن تا به محبت تامّه با تمامیت هستی دست یابی. تا به صلح کل برسی. تا از تضادها برون آیی. این تولدی دیگر است. چنین کسی را تمامی عوالم هفت‌گانه و حتی فراتر به نیکی پذیرایند. زیرا چنین کسی خود کل جهان شده‌است. و به یاد داشته باش که انسان کامل جامع اضداد است نه یکی از طرفین تضاد.

مسعود ریاعی