“انسان، نمونه عالَم کبیر است”

☆ حکمای الهی، انسان را نمونه ای از عالَم کبیر می دانند. به عبارتی آنچه در جهان بزرگتر بدان اشاره شده است را به منزله ی بخشی از خلقت انسان دانسته که خود جهان کوچکتر است. بر این اساس، عقل را به منزله ی آدم، جسمانیت را به منزله ی حوّا، قوّه ی وَهم را به منزله ی ابلیس، قوّه ی شهوت را به منزله ی طاووس رنگارنگ، قوّه ی غضب را به منزله ی مار، ذئب (گرگ) را به منزله ی درختی که از آن نهی شده، خُلقیات نیکو را به منزله ی بهشت، و خُلقیات پست را به منزله ی جهنم دانسته اند. از این منظر، عقل همان خلیفه ی خداست که در برخی از روایات نیز بدان اشاره رفته است.

مسعود ریاعی