☆ عقل فعال، وجودی زنده و مستقل دارد. ادراکش مستقیم و خودانگیخته است و نیازمند وسیله نیست. اما عقل منفعل از آنِ انسان است و ادراکش به واسطه ی فکر صورت می پذیرد. انسان با عقل منفعل، خردمند و حتی ممکن است فیلسوف شود اما این بدان معنا نیست که به عقل فعال نیز دسترسی پیدا کرده است. وصل به عقل فعال، که نوری زنده، آگاه و خلاق است، بیشتر امری موهبتی به نظر میرسد. آن سالکی که بدان واصِل شود، در واقع به بخشی از علم غیب و نادیده ها دست یافته است. لکن نه همه ی آن. زیرا مطلقیّت علم غیب به تمامی از آنِ خداوند تبارک و تعالی است و کسی جز ذات مبارکش را تحمل آن نیست.
مسعود ریاعی