☆ در سلوک مرحله ای است که آن را موقف “بی ترحم” گویند. سالک در این مرحله، جسم و جانش از هر سو در معرض شلاق های زندگی قرار می گیرد. فقر، بیماری، تنگدستی، اتهام، بی حرمتی، و حتی گاه لعن و نفرین، او را بی ترحم از هر سو مورد هجوم قرار می دهند. موقف سختی است اما او نباید از میدان بدر رود، حتی گاه نمی تواند از خود دفاع کند، بلکه باید تسلیم و پذیرای اراده ی الهی باشد و از این موقف عبور کند. زیرا قرار است از هر آنچه که برای اهل دنیا ارزش محسوب می شود، روح و جانش را گذر دهد و منیّت و خود بزرگ بینی اش را در هم شکند. این ورطه از موارد امتحان الهی برای نیل به حقیقت نور وجود است. و بعد از آن است که وصل به سرچشمه ی پاکی و خلوص محقق می شود. برای نیل به چنین جایگاه نابی، خداوند همه را امتحان می کند اما مقرّبین کویش را بیشتر و خطیر تر؛ “وَ لََنَبلّوَنَّکُم بِشَیءِِ مِنَ الخَوفِ والجُوعِ وَ نَقصِِ مِنَ الاَموالِ و الاَنفُسِ و الثَّمَراتِ”. آن که بخواهد گذر از این مرحله برایش سهل و آسان باشد، باید از خدا به خدا پناه برَد. چه عبور از این موقف خطیر جز به لطف و مدد الهی ناممکن می نماید.
مسعود ریاعی