سؤال “من چیستم”، پس از سؤال “من کیستم” بروز می کند. “من چیستم” یک سؤال “ذاتی” است. سخن از چیستیِ تو، سخن از “ذات” توست. و “ذات” از آنجا که به معنای “صاحب” است، این بدان معنی است که چیستی تو، صاحب اصلی توست. نه بدنت، صاحب اصلی است، نه احساست صاحب اصلی است، و نه فکر تو، صاحب اصلی توست. اینها همه عوارضی است که طی زندگی دنیوی بر تو عارض شده اند. آنگاه که سؤال “من کیستم” به “من چیستم” تبدیل شد، به واقع به اقیانوسی غیر قابل برگشت فرو افتاده ای و جز رفتنِ تسلیم وار گریزی دگر نخواهی داشت.
مسعود ریاعی