روزی دوستی مرا پرسید؛ من بی ذهنی را نمی فهمم، منظور از آن چیست؟! به او گفتم؛ چطور آن را نمی فهمی در حالیکه بارها آن را دیده ای! تجربه کرده ای! و از نزدیک لمسش کرده ای! آیا تا به حال در خواب عمیق نبوده ای، یا کسی را در خواب عمیق ندیده ای، آن کیفیت بی ذهنی است. منتها برای مردمان عادی این کیفیت فقط در خواب اتفاق می افتد اما برای سالکان در بیداری شان! آنها در روند سلوک شان یاد می گیرند که چگونه ذهن شان را آگاهانه خاموش کنند و به جهان های فراذهنی وارد آیند. ذهن، یک محدودیت است که از فرآیند زندگیِ دنیوی به وجود می آید و جز مجموعه ای از آموخته ها، تلقینات و خاطرات نیست. اگر بخواهی به ورای آن بروی چاره ای نداری که از زندان آن خارج شوی. وقتی گفتگوهای درونی ات متوقف شود، وقتی در سکوتی همه جانبه آرام گیری، وقتی در نگاهت هیچ قضاوت و برداشتی نباشد، وقتی کاملاً بی خواهش و بی آرزو گردی، وقتی از حال خروج نکنی و دست از خاطره بازی و آینده پروری بر داری، وقتی با تمام وجودت یک پذیرش و تسلیم محض شوی، و به تعبیری وقتی بمیری قبل از آنکه بمیری، در آن وقت دگر ذهنی در کار نخواهد بود که تو را اسیر خود کند. و این همان کیفیت بی ذهنی است که ذهن هیچگاه نمی تواند آن را بشناسد زیرا نیست که بشناسد. هنر سلوک، رساندن سالک به این کیفیت از حیات است، که نامحدود است. منتها در بیداری، نه در خواب! بی ذهنی چیز غریب و جدیدی نیست، همان بی نفسی است در اصطلاح قدیم. که آن را هر لحظه با تسلیم محض میتوان تجربه نمود.
مسعود ریاعی
