بزرگان، “فُتُوَّت” را جوانمردی دانسته اند. اما مفهومش آن معنای متعارفی نیست که انگاشته ای. فتّوت یا همان جوانمردی، کیفیتی متعالی از زندگی است. در حقیقت، نه آیین است، نه فرقه. هرچند در طول تاریخ برایش آیین و فرقه ترتیب داده اند. اما این اصلا مهم نیست، مهم دریافت این کیفیت و زندگی کردن با آن است. چه استاد باشی چه شاگرد؛ چه با پول باشی چه بی پول؛ چه اینجا باشی چه آنجا؛ چه پیرو این دین باشی چه پیرو آن دیگر؛ تو میتوانی جوانمرد باشی و بر اساس جوانمردی و فتّوت سلوک نمایی. “فتّوت”، جهانی است. فرا ملیّتی است. و آن زیباترین مرام سلوک است. “راه” أحرار است. راه آزادگان. جوانمردی، یک “قربِ آنی” است و تمام تقدّسش به همین است. او برای خود چیزی نمی خواهد. او در “نخواستن” سکنا گزیده است. او متواضعانه تمام وجودش را تقدیم هستی کرده و دقیقا از این روست که عظمت بزرگ را دریافت نموده است. او از نگاه آسمان، یک آبرومندِ تمام عیار است هر چند که در زمین بی چیز جلوه کند. و “ملامتی” بنامندش. او پاکباخته است و در خدمت حق. نگاهِ جوانمرد، یکسان نگریستن است. اهل قضاوت نیست. اهل بخشش است. اهل کار. او یک دهنده است. و اگر چیزی دریافت کند برای دهندگی بیشتر است. او اهل ذخیره سازی و روز مبادا نیست. جوانمرد، از آن رو جوان است که هر لحظه نو و تازه است. زیرا او همواره در “حال” است. گذشته پروری نمی کند، خاطره باز نیست، کینه ندارد، همچنانکه از آرزو و آینده پروری به دور است. جوانمرد، یکپارچه حضور است. هم اکنون و هم اینجا. او نقد کار می کند. وعده باز نیست. او خدمت می کند و می گذرد و هرگز خدمتش را به یاد نمی آورد. به رخ نمی کشد. غذای او، نجات دیگران است. خدمتشان می کند، بی آنکه ببینند. نجاتشان می بخشد، بی آنکه بفهمند. خدمات بزرگ او در خفاست. کار او اقدام کردن و دیده نشدن است. انجام دادن و نگفتن است. مزدش گاه، بدی دیدن و بر ملا نکردن است. هنگام بخشش، هم بدان و هم خوبان هر دو از او بهره مندند. چه او با صفت “رحمانیت” محشور است. باران رحمتش از روی حساب و حسابگری نمی ریزد، از سر عشق جاری است. از سر جوانمردی است. او یک “مُخلَص” است و از ذهنیاتی که دیگران هنوز درگیر آنند “خلاص” شده است. جوانمردی، زن و مرد ندارد. چه بسیارند زنان جوانمردی که تاریخ به خود دیده است. همسر عِمران، مریم، همسر فرعون، هاجر و فاطمه و زینب عَلیهِنَّ السَّلام همه از بزرگان اهل فتّوت اند. و این از کیفیت زندگیشان نمایان است. آنها “إمرأه” های نیک اند… پس آیات فتّوت را بار دیگر عارفانه بنگر. ببین آن که بود که موسی(ع) را تا رسیدن به مجمع البحرین یاری نمود! ببین آن چه کسانی بودند که در “کهف” فرو شدند و حیات دگر یافتند! ببین آن کیست قرآن به او لقب “فتی” داده است!… افسوس که چه کم سو و کم نور شده است جوانمردی در عصر حاضر! چه بی “حضور” است در این شب دیجور… اگر پیرو هیچ دین و آیینی نیستی، جوانمرد باش. اگر پیرو دین و آیینی هستی، جوانمرد باش. بگذار جوانمردی فصل مشترک همۀ ما باشد.
“فُتُوَّت”
برگرفته از كتاب “چند تكه ابر”