نظم اصیل و پایدار، “نظم خودانگیخته” است. من نظم خودانگیخته را نظم الهی و جز آن را نظمی تصنعی، ذهنی و ناپایدار می دانم. به واقع نظم نمی دانم و گاه حتی ضد نظم می خوانم. بدون شک نظم خودانگیخته همان نظم مقدّس است. نظم الهیّون است. همان نظمی است که بزرگان از آن سخن گفته اند. چه نظم خودانگیخته، منبعث از فطرت آدمی و مطابق با طبع هستی است. آنگاه که آدمی به فطرت خود نائل شود، آنگاه که مدیریت زندگی اش را سرشت خدایی اش عهده دار گردد، “نظم خودانگیخته” پا به عرصۀ وجود می گذارد. و چون این فطرتِ زنده، فقط زبان”حال” را می فهمد، آن به آن، خود، بهترین واکنش را در برابر هر پدیده و ماجرایی خواهد داشت. واکنشی که هماهنگ، زنده، پویا، کامل و پر از آگاهی است. و از آنجایی که جهان آفرینش نیز خود برخوردار از نظم خودانگیخته ی الهی خویش است، تو با جهان نیز به “هماهنگی” رسیده ای. اصل هماهنگی با “کل”، اینگونه محقق می شود. هنگامی که سالک با سلوک خویش بدین کیفیت واصل شود، هنگامی که با سرشت خدادادۀ خویش یکی گردد، دگر به هیچ نظم تصنعی و من درآوردی در حوزه ی روان خویش نیازمند نیست. زیرا چنین کسی از نظم فطری برخوردار گشته است. نظمی که کامل، حقیقی، لطیف و در عین حال سامان دهنده ی تمامی بخش ها و مراحل حیات است. او اگرچه به قوانین اجتماع احترام می گذارد، لکن رواناً از آن آزاد است. زیرا به خوبی دریافته که خداوند تمامی مایحتاج رشدش را در فطرتش نهاده است. فطرتی که چون یک دانه ی کامل است. نیل به فطرت، بارزترین اثرش، “عمل خودانگیخته” است، که خود عین “نظم” است. زیرا چنین عملی، صرفاً در “حال” اتفاق می افتد و هماهنگ با کل است. به عبارتی، ذهن آدمی آن را از پیش تعیین نکرده است. مراد از “نظم زنده” همین است. برخورداری از این کیفیت حیات، همان راهی است که منجر به بیداری، نجات و آرامش تمامی مردمان می گردد. اقلیمی نیست، خاص این قوم، یا آن قوم نیست، بلکه یک نعمت جهانی و همه گیر است که خداوند آن را در بطن خلقت نهاده است. “نظم خودانگیخته”، یا همان “نظم فطری” از آنجا که اجباری نیست، دستوری نمی باشد، و هماهنگ با طبع هستی عمل می کند، همواره زنده، کارآمد و بیماری زُداست.
ای دوست، رهایی از رنج، رهایی از اسارت های ذهنی، و هماهنگی با جهان آفرینش، با نیل به “فطرت الهی” و بالنتیجه برخورداری از “نظم خودانگیخته” میسر است. تو با فتح درون خویش به آن نائل می شوی. غرض از سلوک، همین است. و چون این شود، در واقع به بهترین تعامل با هستی دست یافته ای. اگر مردمان به سرشت حقیقی شان رهنمون شوند، اگر همۀ تعالیم در خدمتِ وصل آنان به خویشتن الهیِ شان باشد، بی تردید مسیر نجات بخش دنبال شده و جهان با کمترین هزینه عملاً در کیفیت متعالی خویش بارور گشته است …
بر گرفته از کتاب "چند تکه ابر"
