حیوان از جهان یک توصیف دارد. گیاه و سنگ نیز توصیف خاص خود را از جهان دارند، همچنانکه انسان نیز از توصیف خود برخوردار است. فرشتگان و موجودات غیرارگانیک هم دارای توصیفات خویش اند. حال سؤال این است کدامیک از توصیفات، کامل و تمام است و با واقعیت جهان بیرون تطابق تام دارد؟! حقیقت آن است که هیچکدام! زیرا جهان را با توصیف این و آن کاری نیست. آن واقعیتی فراتر از برداشتهاست. انسان برای آنکه با حقیقت متعالی آشنا شود، چاره ای ندارد جز آنکه ذهنش را خالی از هر گونه توصیف پیش ساخته کند و “مشاهده” را بیاموزد. بدان که روندِ بیداری با “خالی” شدن آغاز می شود و با “نگاه بی قضاوت” تداوم می یابد.
مسعود ریاعی